NA
HAJI NASSOR, PEMBA@@@@
‘’TUMESHAWAHI kusimamisha shughuli ya harusi
kwa dakika 10, mke asichukuliwe na mume wake, baada ya kugundua hatujamtia pambo
la kipini cha pua,’’anasema Rehema Faki Shehe (60) wa Kwale Micheweni Pemba.
Ilishazoelekea kuwa, kuwa mapambo ni aina ya mafuta,
podari, pete, mkufu, udi, wanja na hina, ingawa kwa wanawake wilaya ya
Micheweni, kipaumbele ni utoboaji wa pua kwa ajili ya utiaji wa kipini cha pua.
Utamaduni wa uboboaji (utomoaji) wa pua tena ya upande
wa kushoto, wenyewe wanawake wa Micheweni waliurithi zaidi ya miaka 200
iliyopita.
Kwa mfano, Rehema Faki Shehe (60) alimkuta bibi yake
wakati akiwa huo akiwa na miaka 50, akiwa ametobolewa tundu la upande wa
kushoto ya pua, akiwa na kipini.
KINA
MAAGA GANI KIPINI CHA PUA?
Sharifu Massoud Hamad (60) wa Kwale Micheweni mkoa wa
kaskazini Pemba, anasema moja ni tofauti kati ya mwanamke na mwanamme.
Anaona hata unapokuta wamevaa mavazi yenye kufanana,
lakini dalili kubwa ya tofauti hiyo, ni kumuangalia kwenye mlango wa tundu ya
pua ya upande wa kushoto, atakuwa na sehemu ya kuwekea kipini.
‘’Ukifika miaka kati ya mitano hadi minane, lazima kwa
mtoto wa wilaya ya Micheweni apelekwe kwa mtoboaji na afanye hivyo, ili
ajitayarishe kwa baade kuweka kpini,’’anasema.
Saada Said Kombo (58) anasema, kwa umri wake huo
hakukuwa na dada yake wala mdogo wake wa kike ambae hakutobolewa pua kwa ajili
ya kuweka kipini.
Anasema kila familia imekuwa na mtoboaji wake maalum,
tena huwa bila ta malipo, kwa kila mmoja.
NANI
ANAVA AKIPINI?
Kumbe uvaaji wa kipini ni kwa ajili ya mwanamke ambae
tayari ameshaolewa pekee na sio mwengine, ambae bado hajafunda ndoa.
Hii wanasema, utamaduni unasindikiza kwa namna ya
kumtofautisha kati ya mwari ‘kigori’ na mtu aliyekwishaolewa au mjane.
Aisha Hamad Shamata (65) anasema, tena ilishamtokezea
mara mbili katika maisha yake, bibi harusi kumzuia kwa dakika 10 baada ya
kusahau kumtia kipini.
Anasema, hakuna hata pambo moja ambalo ni muhimu na la
lazima kwa harusi wa kike wa Micheweni, kama sio kipini cha pua.
Fatma Hamad Ali (40) anasema, hata yeye alipoolewa
alilazimika wiki tatu kabla ya harusi yake, kutobolewa pua, kwa vile hakulelewa
eneo hilo na alikosa huduma hiyo awali.
‘’Kwa mfano mimi sikulelewa eneo la Micheweni, ingawa
ndio kwetu lakini nililazimika kutobolewa, ili kuiheshimisha ndoa na familia
yangu,’’anasema.
Kweli anasema, mwanamke alimpenda mno baada ya kumkuta
akiwa na kipini cha pua, na hayo anasema aliyabaini siku waliokwenda kuwasalimu
wazazi, wiki mbili baada ya harusi yao.
Aisha Hashim Said (25) anasema wao ni utamaduni
waliourithi na imekuwa vigumu hasa ikiwa utalelewa Micheweni kuuacha.
Halima Ibrahim Khamis (30) na mwenzake Hadia Ramadhan
Himid (22) wanasema, ingawa siku ya kutobolewa hupata maumivu, lakini haiwi
kikwazo kwa wengine kutobolewa.
‘’Maumivu yake kama sindano ya kawaida, lakini ninachoamini
kama unataka uzuri, lazima kwanza uzurike,’’anasema Halima Ibrahim Khamis.
Maryam Issa Khamis anasema yeye alikataa kutobolewa pua
akiwa na miaka 20, na aliolewa hadi sasa ana watoto watano akiwa kwenye ndoa.
‘’Kama hutaki kutobolewa, wenzako wengine wanakucheka
wengine wanakuunga mkono na unaolewa bila ya shida nyingine,’’anasema.
WANAUME
WA MICHEWENI WANASEMAJE?
Wanasema, kama
watawakuta wanawake waliowaoa hawakuwakuta na utamaduni huo, huwa na maswali
yanayokosa majibu vichwani mwao.
Kwa mfano Faki Khamis Kai (60) anasema, moja ya pambo
ambalo haliishi hamu, ni uwepo kwa pua yenye kipini kwa mke wake.
Kwao suala la udi, hina, piko, podari na asumini yapo
kama mapambo ya ujumla, ingawa utamaduni wa utoboaji wa pua na kuweka kipini
huwa ndio kipaumbele.
‘’Hata sisi kwenye vikao vyetu, huwa tunataniana na
kuelezena kuwa, ikiwa mwanamke hana kipini cha pua hana tofauti na
mwanamme,’’anasema.
Khamis Juma Khamis (73) anasema kipini cha pua ndio
mpango mzima kwa mke, na mapambo mengine kama udi, hina na piko ni vitu vya
kuondoka.
‘’Hata kama mwanamke anaumwa, au wewe mwanamme unaumwa,
bado mke anakuwa anakupendezesha kwa kule kuwa na mng’ara pua kwa
kipini,’’anasema.
Kwao hawajali na wala hawashughuliki aina ya kipini,
kiwe cha dhahabu, almasi, silva hata cha kutengeneza kwa mali ghafi zinazotoka
Micheweni kwao, huvutiwa.
Issa Hamad Shehe (25) anasema hata vijana wa leo
utamaduni wa utoboaji pua, wanaupenda kwa wake zao, maana ndio pambo lisilo na
gharama.
‘’Udi mpaka uwe na shilingi 1,000 kila baada ya muda,
piko na hina zinawakati huchakaa kama ilivyo kwa udi, lakini kipini mpaka mtu
afariki,’’anasema.
Kombo Haji Simba (35), anasema ni aibu kubwa kwao kuoa
mke ambae mmetakana na familia yake, kukosekana kwa pambo la kipini cha pua.
HISTORIA
YA UTOBOAJI WA PUA
Kwa zaidi ya karne tatu (miaka 300), hapo zamani
wanawake wa jamii ya Kihindi na wale wa mwambao wa pwani hasa Tanga, walinza
kutoboa sehemu ya miili yao katika pua.
Pia kwa wakati huo, halikuwa jambo la ajabu kuweka jino
la dhahabu na hata kutoboa masikio yote mawili.
Ingawa historia inaonesha, unapotoboa pua, lazima kisha
uweke kipini cha dhahabu, baada ya maumivu kuponya, na sio kweka jambo jingine
lolote.
Kutoboa
pua kumekuwepo kwa miaka mingi, katika ustaarabu tofauti ambao umetumia
kurejelea vitu tofauti.
Ukubwa
wa mapambo ya kujitia puani yalikuwa na maana ya utajiri wa kifamilia kwa
makabila katika Afrika na Mashariki ya Kati.
Na
mithili ya pete za pua zinadaiwa kutolewa kwa marafiki wa kike wapya na waume
zao, kama hatua ya usalama.
Vivyo
hivyo, ustaarabu wa Amerika ya Kati na Kusini umetumia kutoboa kwa septamu na
mapambo yao kama alama za hadhi.
Katika
jamii ya kisasa ya Magharibi, kutoboa pua kunahusishwa na tamaduni anuwai kama
punk, tamaduni mbadala, na tamaduni ya bohemia.
Kutoboa
pua hakuhitaji tu tahadhari na uvumilivu wa maumivu, lakini muhimu zaidi kuliko
inavyosikika.
Kutoboa ncha ya pua ya
wima ni kutoboa pua ya kipekee na nadra ambayo hutembea wima, kama jina
linavyopendekeza, kutoka juu tu ya ncha ya pua hadi chini tu ya ncha ya pua.
Kwa sababu ya muundo wa
pua yako, baa iliyopindika kwa kweli ni mapambo pekee yanayokubalika kwa aina
hii ya kutoboa.
ATHARI ZA UTOBAJI PUA USIOZINGATIA UTAALAMU
Maumivu ya pua, yanaweza
kusumbua na kuumiza, na wakati mwengine yanaweza kusababishwa na homa, yenye
kuambatana na mvutano wa misuli kwenye taya.
Daktari Issa Khamis
Ali anasema lakini hata kwa mtobolewaji anaweza kukumbwa na shinda kwenye
sehemu ya shingo, muoteo wa meno, muwasho usio wa kawaida kwenye pua ndani na
nje.
Mwisho
Comments
Post a Comment