'JAMBO NIA PEMBA’ : USHIRIKA WA VIJANA WAFUGA NYUKI, WAMILIKI MIZINGA 40, NJIA YA KUKUZA PATO NYEUPE

 

NA HAJI NASSOR, PEMBA@@@@

NI majira ya saa 10: 00 jioni, katika pita pita zangu, niliangukia kijiji cha Fuuweni, kilichomo ndani ya shehia ya Mfikiwa, wilaya ya Chake chake Pemba.

Pita pita yangu, ilisikia harufu ya asali kwa mbali, kwa vile mramba asali harambi mara moja, hata hiyo harufu nami sikutosheka kuisikia mara moja.

Nilipoangaza macho juu, niliwaona nyuki wakitoka upande wa mashariki na kwenda magharibi mwa kijiji hicho, hapo lakini ghafla niligundua kuwa, ni wale wanaofugwa.

Si nilishazoea kila ninapoona nyuki, basi huwa ni wale wa msituni na kufua (kuvuna) unajipangia mwenyewe, lakini kumbe hawa ni wale waliochini ya himaya ya vijana wa kijiji cha Fuuweni shehiani hapo.

Sikutaka kuonekana mwizi, la hashaa….nilimvuta kijana mmoja pembeni nikamuuliza, ikiwa wahusika wa wanaofuga mizinga hiyo, wapo karibu ili nizungumze nao.

Walishasema wahenga nyota njema huuonekana alfajiri, nami nilibahatika kuzungumza na Msaidizi Katibu wa ushirika huo wa ‘Jambo nia’ Salum Msellem Salum.

HISTORIA YAO

Kabla ya ufugaji huo wa nyuki, anasema walianza kukumbwa na changamoto ya ukosefu wa fedha za ada kwa vijana hao, katika suala la elimu kwa wakati huo wa mwaka 2020.

Hivyo, waliamua kuanzisha mpango wa kuweka na kukopa, ili sasa isiwe kikwazo kwa wanachama wa ‘jambo nia’ anaetaka kujiendeleza kimasomo ama kulipia ada.

Ndipo ilipofika Febuari 2, mwaka 2020 wakajikusanya vijana 23, wakiwemo wanawake watano (5), ili kujiwekea fedha hizo na kisha kuzikopa, kwa ajili ya kujikwamua.

‘’Hasa hisa yetu hii, ilikuja baada ya sisi kukosa fedha za kujiendeleza kielimu, iwe kwa kujinunulia mitihani au vifaa vya masomo, maana familia zetu ni duni,’’anasimulia.

Akaenda mbali zaidi, akisema kuwa hapo sasa kasi ikawa moja na kuanza kujiwekea shilingi 5,500 kwa kila mwanachama mmoja, na hivyo kwa wikim wakawa wanakukusanya shilingi 126,500 sawa na shilingi 5060,00kwa mwezi.

‘’Ilipotimia miezi mitatu wakati huo tukiwa na shilingi milioni 1.5, kazi ya kuanza kukopa kwa ajili ya elimu na changamoto nyingine, ilianza kwa wanachama,’’anaeleza.

Wapo waliofanikiwa kujinunulia mitahani ya kidato cha nne, na wingine vifaa vya masomo kama viatu na kamalu, ambapo hapo kabla hawakuwa na uwezo huo.

Ndio maana, Mwenyekiti wa ushirika huo Hussein Khamis Salim, akasema ilipofika mwaka mmoja tokea kuanzisha kwa hisa hiyo, na kufikia wastani wa shilingi milioni 18, waligawana.

Wapo wanachama waliopata shilingi 400,000 wengine shilingi milioni1 na hata wengine kujipatia shilingi 700,000 kwani uwekaji wa hisa hutegemea nguvu na uwezo wa mwanachama.

Wanaushirika hao, licha ya kugawana fedha hizo, lakini waliamua kuzaa mradi wa mboga mboga aina za mchicha, bamia, bilingani na tungule, ingawa kisha walishindwa, kwa sababu ya huduma ya maji.

Mwenyekiti huyo anasema, kilimo hicho ambacho hakikudumu kutokana na ukosefu wa huduma ya maji, msimu mmoja, walitumia nguvu kazi ya shilingi 100,000 na ununuzi wa mbolea maalum kwa ghama kama hiyo.

‘’Pamoja na hiyo wakati huku hisa ikiendelea, tulipovuna mboga zetu, tulipatia shilingi 400,000 ni sawa na faida ya shilingi 200,000 na kisha fedha hizi zilizaa mradi wa ufugaji nyuki,’’anaeleza.

 

MRADI WA UFUGAJI NYUKI

Mwenyekiti anaeleza kuwa, mradi huu waliuzaa kwa malengo kadhaa, moja ni kujiongezea kipato cha halali, pili kutunza mazingira na hasa baada ya kubaini wazazi wao, waliharibu mazingira kwa ukataji miti kwa kutengenezea vinu na michi.

Kwa mara ya kwanza, walizna na mizinga 10 ya nyuki, ambayo waliitengeneza wenyewe, kwa kutumia vifaa vya asili na walibahatika kunasa nyuki kama walivyopanga.

Ushirika wa ‘Jambo nia’ ulianza kufikia nia yake, baada ya kukabidhiwa mizinga 10 kwa njia ya mkopo, ingawa kutokana na uchakavu wake mingine iliharibika.

‘’Mizinga tuliambiwa tunakopeshwa, na nyuki wameshanasa na tukipokaribia kuvuna, wakati wa kuihamisha ilikuwa inavunjika wenyewe, na mingine hata kuruhusu wadudu kupita,’’anaeleza.

Hivyo, wakajikutana wanayomizinga 14, ingawa mwanzoni mwa mwaka 2023, taasisi ya ‘PIRO’ baada ya kuwapa mafunzo ya namna bora ya ufugaji nyuki, kisha waliwakabidhi mizinga mitatu mikubwa na ya kisasa.

‘’Yale tuliopewa na PIRO, ilikuwa mikubwa na mwanzoni mwa mwaka huu, tulitarajia tuvune, ingawa tulighairisha kutokana na kuvuma kwa upepo mkali na mvua,’’anafafanua.

Walihofia kuwa nyuki, wanaweza kutoroka ikiwa watavuna katika kipindi hicho, hivyo kwa sasa wamejipanga kuvuna miezi minne ijayo kwa mizinga iliyobakia 13.

Wanasushirika hao, wanasema kila mzinga mmoja, wanategemea kujipatia wastani wa chupa tano (5), kama utanawiri kama walivyotegemea, hivyo kuwa na chupa 65.

Moja ya faida ambayo ushirika huu wanaweza kuupata kuanzia mwezi August mwaka huu hadi Septemba ni shilingi milioni 1.6, kwani kwa sasa chupu ya moja ya asali yenye ujazo wa lita moja, ni shilingi 25,000 hadi shilingi 30,000.

Hapa mwanachama wa ushirika huo Ali Thabiti Ali, anasema wakati hisa yao ikiendelea na uvunaji huo wa usali ukifanyika, wanaweza kujipatia matunda mara mbili.

‘’Moja ni faida ya fedha, lakini pili sasa kupata asali ambayo kiafya ni tiba kwa magonjwa mbali mbali, ikiwemo mishipa,’’anasema.

MALENGO YAO YA BAADAE

Msaidizi Katibu Salum Msellem Salum, anasema malengo yao ya baadae kwanza ni kuhakikisha wamejiimarisha kipato cha ushirika wao, na hata mwanachama mmoja mmoja.

Maana anasema, wanatokea kwenye hali duni tena hasa ya kipato, ingawa tokea wakijusanye pamoja, makali ya maisha yanaonekana kupungua kila siku zikisogea.

‘’Lakini pia malengo yetu ni kuhakikisha vijana waliopo kijijini kwetu hapa Fuuweni shehia ya Mfikiwa wilaya ya Chake chake, wanakua sehemu yetu kwa kuwapa ajira za mashamba yetu ya nyuki,’’anaelezea.

Mwenyekiti wao Hussein Khamis Salum, anasema kisha kuona kila mwanachama anajitegemea katika kujiajiri mwenyewe, ili nao waone wanawaajiri vijana wingine.

Hapa anakazia kamba, kuwa kwa vile hakuna serikali yenye uwezo wa kuwaajiri watu wote, ndio maana wao 23, wakaamua wakijusanye ili kujiajiri wenyewe na wenzao hapo baadae.

CHANGAMOTO

Moja ya changamoto iliyotaja na mwanachama wa ushirika huo Mustafa Thabiti Ali ni elimu duni ya ufugaji nyuki, jambo ambalo haliwapi raha kwa hofu ya kukimbiwa na nyuki.

Mwenyekiti anasema uhaba wa mizinga 13 ya sasa waliyonayo, na kama kuna mfadhili wanahitajia tena ili 27, ili ifikie 40, kwa ujumla katika kazi yao hiyo.

Akaelezea kuwa, hata suala la masharti ya mikopo iliyoko serikali, huwakwaza na kuachana nayo, ingawa wanaendelea kuumia kwa udogo wa mtaji wao.

SHEHA

Sheha wa shehia ya Mfikiwa Bimkubwa Rajab Tangwi, anasema ushirika huo amekuwa akiupigania, ili kupata elimu na vifaa, kwani wamekuwa mstari wa mbele, kutafuta riziki ya halali.

Kila anaposikia pana fursa ya kwa ajili yao, huwasiliana nao, akiamini kuwa mafunzo na vifaa wanaopewa, havipotei.

WANANCHI

Mmoja kati ya wananchi Khamis Ali Khamis, anasema vijana hao wamekuwa wapambanaji kwa vitendo, katika kujiajiri, maana wameanza na hisa, kilimo cha mboga na sasa wameshaingia kwenye kilimo cha nyuki.

Mkubwa Ali Khatib, anasema kama ushirika huo utawezeshwa kivifaa, mtaji na mafunzo na kisha kusimamiwa kidogo, unaweza kuwa mfano kwa Pemba nzima,

Mwananchi Masika Mohamed Ali na mwenzake Kheriyangu Mohamed Ali, wanawapongeza vijana hao, kwa moyo wao kujitolea na kujituma ambapo matunda yake yameanza kujitokeza.

SERIKALI KUU

Waziri wa Nchi Afisi ya Rais, Kazi, Uchumi na Uwekezaji Sharif Ali Sharif, wakati akiwasilisha hutuba ya bajeti ya mwaka 2024/2025, anasema serikali, inaimarisha sekta ya ushirika, ili kuleta ufanisi wa kutoa ajira, kunyanyua pato la mwananchi na uchumi wa nchi.

Sekta hiyo inashajiisha uundaji wa vyama vya ushirika, kwa lengo la kuwaweka pamoja, ili kupata huduma kadhaa ikiwemo mafunzo ya ujuzi na mitaji.

Ndio maana, akasema kwa mwaka wa fedha 2023/2024 wizara imesajili vyama vya ushirika 1, 560 ikilinganishwa na vyama 1,822 kwa mwaka 2022/2023.

Waziri Sharif anasema, wamepiga hatua katika utoaji wa mafunzo kwa wajasiriamali, katika maeneo ya ufugaji wa nyuki, usarifu wa matunda na mboga, utengenezaji wa vifaa vya sola, masoko, ujasiriamali na mafunzo ya uokaji.

Hili linatajwa kuongezeka kutoka wajasiriamali 1,239 kwa mwaka 2022/2023 hadi kufikia 3,979, ambapo Unguja ni 1963 na Pemba 2,016, kwa mwaka 2023/2024.

                              Mwisho